Najwyżej położone polskie obserwatorium astronomiczne? Otwarte w 1938 roku na szczycie Pop Iwan (2022 m n.p.m.) w paśmie Czarnohory (obecnie Ukraina) było w chwili otwarcia jednym z najnowocześniejszych tego typu obiektów na świecie. Obiekt pełnił funkcję zarówno obserwatorium astronomicznego jak i meteorologicznego. Jego pracę przerwał wybuch II Wojny Światowej. Na przełomie 1941/42 roku, po opuszczeniu go przez stacjonującą tam przez jakiś czas armię węgierską obiekt został rozgrabiony i doprowadzony do stanu ruiny. Ocalała optyka z zaawansowanego, podwójnego refraktora znajduje się obecnie w Planetarium Śląskim w Chorzowie (obiektyw 33 cm) oraz obserwatorium w Ostrowiku (obiektyw 25 cm).
Obserwatorium „Biały Słoń” Obecnie
Obecnie naukowcy z Polski w porozumieniu z instytucjami ukraińskimi podejmują kroki w celu reaktywowania placówki jako obserwatorium meteorologicznego, interdyscyplinarnego ośrodka dydaktycznego, a nawet schroniska. Pierwsze prace budowlane (zabezpieczające) rozpoczęto w 2012 roku. W 2016 roku Uniwersytet Warszawski i Podkarpacki Uniwersytet Narodowy rozpoczęły remont kompleksu, w którym od 2017 roku mieści się polsko-ukraińska stacja ratownictwa górskiego
Szlaki na Popa Iwana
Na szczyt docierają dwa szlaki: czerwony, biegnący szczytami pasma Czarnohory, oraz zielony, prowadzący na szczyt z Vavirnyka. Ten drugi szlak oferuje najszybszą opcję dotarcia na szczyt – około 4 godziny, potrzbne na pokonanie nieco ponad 1200 metrów przewyższenia na dystansie niecałych jedenastu kilometrów [link]
Alternatywą może być skorzystanie ze szlaków z miejscowości Dzembronia, których kombinacja umożliwia dotarcie na szczyt w około 4,5 godziny [https://link.locusmap.app/r/iupj7r]
